ประวัติและความเป็นมาของวัดหนองขอน 🌾📿
วัดหนองขอน เป็นวัดที่ตั้งอยู่ริมบึงขอนในเขตหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ชื่อ “หนองขอน” มาจากชื่อของบึงน้ำธรรมชาติที่มีต้นขอนขึ้นรายล้อมรอบบึง ต้นขอนเป็นต้นไม้น้ำที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศ ช่วยกรองน้ำให้สะอาดและเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำและนกนานาชนิด
วัดแห่งนี้ได้รับการก่อตั้งเมื่อประมาณ 60 ปีที่แล้ว โดยชาวประมงและชาวนาในท้องถิ่นที่ต้องการมีสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาใกล้กับแหล่งน้ำที่เป็นแหล่งประกอบอาชีพ ในอดีต บริเวณนี้เป็นชุมชนประมงน้ำจืดที่มีความเป็นอยู่เรียบง่าย ผู้คนมีความสัมพันธ์ที่ดีกับธรรมชาติและใช้ชีวิตตามฤดูกาลของน้ำ
ปรัชญาของวัดคือ “น้ำใสใจใส” โดยเชื่อว่าเช่นเดียวกับที่น้ำในบึงต้องใสและสะอาดเพื่อให้สิ่งมีชีวิตอยู่ได้ จิตใจของมนุษย์ก็ต้องใสและบริสุทธิ์เพื่อให้เกิดความสงบและปัญญา วัดจึงมุ่งเน้นการปฏิบัติธรรมที่ช่วยให้จิตใจบริสุทธิ์เหมือนน้ำใส และการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเพื่อให้บึงขอนคงความสวยงามไว้ตลอดไป
สถาปัตยกรรมริมน้ำและการออกแบบเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม 🏛️🌿
สถาปัตยกรรมของวัดหนองขอนได้รับการออกแบบให้เข้ากับสภาพแวดล้อมริมบึง อุโบสถหลักสร้างด้วยไม้และยกพื้นสูงเพื่อป้องกันน้ำท่วมในช่วงฤดูฝน มีระเบียงไม้ที่ยื่นออกไปเหนือน้ำ ทำให้สามารถมองเห็นทิวทัศน์ของบึงและรู้สึกเหมือนอยู่บนแพน้ำ การออกแบบนี้ช่วยให้ได้รับลมธรรมชาติและเสียงน้ำไหลที่สร้างความสงบ
พระพุทธรูปประธานเป็นพระพุทธรูปปางเปิดโลก หรือปางประทานความกล้าหาญ ที่หันพระพักตร์ไปทางบึงน้ำ ราวกับกำลังให้พรแก่สรรพสัตว์ในน้ำและบนบก การที่พระพุทธรูปหันหน้าไปทางน้ำยังมีความหมายที่ลึกซึ้ง เพราะน้ำเป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์และการไหลผ่านของชีวิต
จุดเด่นของวัดคือ “สะพานไม้เดินชมธรรมชาติ” ที่สร้างเป็นทางเดินไม้ยาวประมาณ 300 เมตร คดเคี้ยวไปตามขอบบึง ระหว่างทางมีซุ้มพักผ่อนและจุดชมวิว ผู้เดินจะได้เห็นนกน้ำ ปลา และพืชน้ำต่างๆ อย่างใกล้ชิด นอกจากนี้ยังมี “เรือนไทยน้ำ” ที่เป็นพิพิธภัณฑ์เล็กๆ แสดงวิถีชีวิตของชาวประมงโบราณ และ “ศาลาสมาธิริมน้ำ” ที่สร้างลอยน้ำเป็นจุดสำหรับการปฏิบัติธรรม
การปฏิบัติธรรมริมน้ำและการสัมผัสธรรมชาติ 🧘♀️🐟
วัดหนองขอนมีวิธีการปฏิบัติธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ คือการใช้ธรรมชาติรอบบึงเป็นสื่อในการฝึกสติและสมาธิ มี “โปรแกรมสมาธิริมน้ำ” ที่ผู้เข้าร่วมจะได้นั่งสมาธิในศาลาที่ลอยน้ำ ฟังเสียงน้ำไหล เสียงนก และเสียงแมลงเป็นสื่อในการทำสมาธิ การปฏิบัติธรรมท่ามกลางธรรมชาติช่วยให้จิตใจสงบและเข้าใจความเชื่อมโยงระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ
“การปฏิบัติธรรมตามฤดูกาล” เป็นการปฏิบัติที่เปลี่ยนไปตามสภาพธรรมชาติของบึง ในฤดูฝนจะเน้นการสังเกตการเปลี่ยนแปลงของระดับน้ำและพืชน้ำ ในฤดูแล้งจะสังเกตการปรับตัวของสัตว์น้ำ การปฏิบัติแบบนี้ช่วยให้เข้าใจความไม่เที่ยงและการเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติที่เป็นหลักสำคัญของพระพุทธศาสนา
วัดจัดให้มี “เดินจงกรมบนสะพานไม้” ที่เป็นการเดินอย่างช้าๆ และมีสติบนสะพานไม้ที่วกวนไปรอบบึง การเดินจงกรมแบบนี้ช่วยให้เกิดการพิจารณาและทำความเข้าใจกับธรรมชาติของจิตใจ ขณะเดินจะได้สัมผัสกับลมที่พัดจากผิวน้ำ และได้สังเกตสิ่งมีชีวิตต่างๆ ที่อยู่ในและรอบบึง
การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและการศึกษาธรรมชาติ 🌱🔬
วัดหนองขอนเป็นหนึ่งในวัดต้นแบบด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม มี “โครงการฟื้นฟูบึงขอน” ที่ทำงานร่วมกับหน่วยงานราชการและชุมชนในการดูแลรักษาคุณภาพน้ำและระบบนิเวศของบึง การงานรวมถึงการปลูกต้นขอนเพิ่มเติม การจัดการขยะ และการควบคุมการใช้สารเคมีในพื้นที่รอบบึง
“ศูนย์การเรียนรู้ธรรมชาติหนองขอน” เป็นพื้นที่สำหรับการศึกษาเกี่ยวกับระบบนิเวศของบึงน้ำจืด มีการจัดแสดงตัวอย่างปลา นก แมลงน้ำ และพืชน้ำต่างๆ พร้อมคำอธิบายเกี่ยวกับบทบาทของแต่ละสปีชีส์ต่อระบบนิเวศ ศูนย์นี้เปิดให้เด็กๆ และประชาชนเข้าเรียนรู้ฟรี
การจัดกิจกรรม “วันอนุรักษ์บึงขอน” ที่จัดขึ้นทุกปี มีการปล่อยพันธุ์ปลา การปลูกต้นไม้ การทำความสะอาดบึง และการให้ความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์ กิจกรรมนี้เป็นการรวมตัวของชุมชนและแสดงให้เห็นว่าการปฏิบัติธรรมและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมสามารถไปด้วยกันได้
การเดินทางและการเตรียมตัวสำหรับประสบการณ์ริมน้ำ 🚗🎣
วัดหนองขอนตั้งอยู่ห่างจากตัวเมืองหัวหินประมาณ 15 กิโลเมตร การเดินทางผ่านเส้นทางชนบทที่สวยงาม มีทุ่งนาและสวนผลไม้ตลอดสองข้างทาง ถนนมีสภาพดีแต่ค่อนข้างแคบ ควรขับรถด้วยความระมัดระวังและให้ทางรถที่สวนมา บริเวณใกล้วัดมีที่จอดรถเพียงพอ แต่ในช่วงที่มีกิจกรรมพิเศษอาจจะแน่น
การมาเยือนวัดแห่งนี้ควรเตรียมตัวสำหรับกิจกรรมริมน้ำ แนะนำให้สวมรองเท้าที่กันลื่นเพราะสะพานไม้อาจเปียกจากน้ำค้าง นำหมวกกันแดดและครีมกันแดดเพราะบริเวณริมบึงมีแสงแดดจ้า นำยากันยุงเพราะใกล้แหล่งน้ำจะมียุงค่อนข้างมาก โดยเฉพาะในช่วงเย็น
วัดเปิดให้เข้าชมตั้งแต่เวลา 06:00 – 18:00 น. เวลาที่ดีที่สุดคือในตอนเช้าตรู่ (06:00-08:00 น.) ที่นกต่างๆ ออกมาหาอาหารและน้ำยังใสใน หรือตอนเย็น (16:00-18:00 น.) ที่อากาศเย็นสบายและได้ชมพระอาทิตย์ตกสะท้อนบนผิวน้ำ ช่วงกลางวันอาจร้อนและมีแสงแดดจ้า
สำหรับผู้ที่สนใจเข้าร่วมกิจกรรมปฏิบัติธรรมหรือกิจกรรมอนุรักษ์ ควรติดต่อล่วงหน้าเพื่อจองและสอบถามรายละเอียด วัดมีบริการเรือพายเล็กๆ สำหรับชมบึงอย่างใกล้ชิด แต่ต้องมีผู้นำที่มีประสบการณ์ การมาเยือนวัดหนองขอนจะทำให้ได้ประสบการณ์การปฏิบัติธรรมท่ามกลางธรรมชาติและเข้าใจความสำคัญของการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม